Zwaluwen planten

DEZE REIS
(HIERDIE REIS)

Vir Jack

Deze reis die je gestalte uitwist
verscheurde bloedengel gegooid voor de honden
dit landschap is verlaten als mijn voorhoofd
Wond van de rozen

Graag had ik je zien lopen zonder ketenen
graag wilde ik weer je open gezicht zien
gezicht gebroken en dood als modder
Wond van de modder

In de nachten van afwezigheid zonder ogen
wilde ik een werkelijk ster zien in jouw hand
wilde ik de blauwe lucht blauw zien en één woord
horen van een echt mens

Bittere engel onwaarachtig met een vlam in je mond
onder je oksels zal ik twee zwaluwen planten
en over je lichaam een wit kruis trekken
Voor de man

aan wie jij me ooit hebt laten denken


© Ingrid Jonker


Laatste gedicht van Ingrid Jonker (1933-1965), kort voor haar dood geschreven, waarna ze de zee inliep en - zichzelf - verdronk.



In: Ingrid Jonker Ik herhaal je - uit het Zuid-Afrikaans vertaald door Gerrit Komrij,
met een nawoord van Henk van Woerden - Amsterdam, Podium, 2000

Enige vrees

OP ALLE GEZICHTEN


Op alle gezichten van alle mensen
altijd jouw ogen de twee broers
het gebeuren van jou en de onwerkelijkheid
van de wereld

Alle geluiden herhalen je naam
alle gebouwen denken er aan en de affiches
de typemachine raadt het en de sirenes echoën het
elke geboortekreet bevestigt het en de verwerping
van de wereld

Mijn dagen zoeken naar het voertuig van je lichaam
mijn dagen zoeken naar de gestalte van je naam
altijd voor mij in het pad van mijn ogen
en mijn enige vrees is bezinning
die jouw bloed wil veranderen in water
die jouw naam wil veranderen in een nummer
en je ogen iets van herinnering ontzegt


© Ingrid Jonker



Uit: Ingrid Jonker Ik herhaal je - uit het Zuid-Afrikaans vertaald door Gerrit Komrij,
met een nawoord van Henk van Woerden  - Amsterdam, Podium, 2000

Jouw schaduw

IK HEB NAAR HET PAD VAN MIJN LICHAAM GEZOCHT
(Ek het na die pad van my liggaam gesoek)



Ik heb naar het pad van mijn lichaam gezocht
en vond niets dan de vreemde littekens in het stof
Sporen van blauwe antilopen olifanten en luipaarden
zichtbaar in het klaar geheim van het witte pad
O ik wou niets dan jouw schaduw kennen, steenbokje
en het minieme gewicht van je vluchtende lijf


© Ingrid Jonker




Uit: Ingrid Jonker Ik herhaal je - uit het Zuid-Afrikaans hertaald door Gerrit Komrij -
Amsterdam, Podium, 2000

Weerloos

DE MORGEN BEN JIJ




De lucht is vol rozen
de rozen zijn weerloos
weerloos je handen je ogen
roos van je mond
de morgen ben jij
weerloze roos van de morgen
wond van de rozen



© Ingrid Jonker



Uit: Ingrid Jonker Ik herhaal je - vert. Gerrit Komrij - Amsterdam, Podium, 2000

Zaagselhoofd

LIED VAN DE LAPJESPOP



Ik ben de lapjespop die niet praat
en zich alleen op je liefde verlaat

's Avonds lig ik blind en stil en doof
en slap is dan mijn zaagselhoofd

Mijn handen rusten en mijn lijf
wordt na je heengaan koud en stijf

Zonder je hulp kan ik niet lopen:
je hebt me zomaar kunnen kopen

en zult me nog op een oudejaarsnacht
domweg verbranden terwijl je lacht.

Ik ben de lapjespop zonder geest
Mijn pijn jouw luidruchtig gevierde feest.



© Ingrid Jonker



Uit: Ontvlugting, debuutbundel van Ingrid Jonker, 1956. 

- uit het Zuid-Afrikaans vertaald door Gerrit Komrij -

Nachtlied van dieren

WIJSJE VAN DE WIND


Waar slaapt mijn liefde, mijn liefde vannacht
sterren die wiegen in dennen en winden
sterren die wiegen en sterren op wacht
waar slaapt mijn liefde, mijn liefde vannacht?

Dennenboom donker, daggloed en nachtlied,
nachtlied van dieren en duistere winden
Waar slaapt mijn liefde, wie sust zijn verdriet
en zal ik mijn liefde, mijn liefde weer vinden?

Winterwind, leid mij door bittere nachten
tot uit het duister ik vredig kan staren
hoe hij daar sluimert, en sluimerend mijn smart
eindelijk diep in mijn hart laat bedaren!


© Ingrid Jonker


Uit: Ingrid Jonker Ik herhaal je - vert. Gerrit Komrij, met een nawoord door Henk van Woerden - Amsterdam, Podium, 2000.


WINDLIEDJIE

Waar slaap my liefde, my liefde vannag
sterre wat wieg in die denne en winde
sterre wat wieg en sterre wat wag
waar slaap my liefde, my liefde vannag?

Denneboom donker, rooipad en naglied
naglied van diere en duistere winde
Waar slaap my liefde, wie stil sy verdriet
en sal ek my liefde, my liefde weer vinde?

Winterwind, lei my deur bittere nagte
tot uit die duister ek saggies kan staar
hoedat hy sluimer, en sluimerend my smarte
eindelik diep in my hart laat bedaar!

Poederdoos

HET ONVERKRIJGBARE
(Die Onverkrygbare)



Ik kοοp een rok van crèpe-de-chine
met vingers οp de schrijfmachien

Met goeie spijs en vlotte drank
heb je tien vrienden aan een hand

Met verzen over graf en stof
koop ik mezelf een rantsoen lοf

Ik mag je hart het mijne noemen
met pοeierdοοs en warme zoenen

O kreeg ik maar met geld en spel
de wijzer die de uren telt!


© Ingrid Jonker


Uit: Ingrid Jonker Ik herhaal je - vert. Gerrit Komrij, met een nawoord door Henk van Woerden - Amsterdam, Podium, 2000.

Holtes

IK HERHAAL JE
(ek herhaal jou)


Ik herhaal je
zonder begin οf einde
herhaal ik jouw lichaam
De dag kent een smalle schaduw
en de nacht gele kruisen
het landschap is onaanzienlijk en
het mensdom een rij kaarsen
terwijl ik jou herhaal
met mijn borsten
die de holtes van jouw handen imiteren



EK HERHAAL JOU

Ek herhaal jou
sonder begin οf einde
herhaal ek jou liggaam
Die dag het 'n smal skadu
en die nag geel kruise
die landskap is sonder aansien en
die mense 'n ry kerse
terwyl ek jou herhaal
met my bοrste
wat die holtes van jou hande namaak

© Ingrid Jonker


Uit: Ingrid Jonker Ik herhaal je - vert. Gerrit Komrij, met een nawoord door Henk van Woerden - Amsterdam, Podium, 2000.

Schrik van de Tafelberg

HEIMWEE NAAR KAAPSTAD


Zij beschermt me in de veelvuldigheid van haar schoot
Zij zegt dat mijn keel niet wordt afgesneden
Zij zegt dat ik niet onder huisarrrest wordt geplaatst
Zij zegt dat ik niet sterf aan de vliegende tering van de liefde
Zij weet niet dat ik honger heb
Zij weet niet dat ik bang ben
Zij weet niet dat hanengekraai en huisarrest een paar zijn
Zij is mijn moeder
Met kopjes thee jaagt ze Tafelberg schrik aan
En haar handen zijn koel als lepels


Ingrid Jonker


Uit: Ingrid Jonker Ik herhaal je - vert. uit het Zuid-Afrikaans: Gerrit Komrij, met een nawoord door Henk van Woerden. Amsterdam, Podium, 2000.

Op mijn hand

LADYBIRD

'n Herinnering aan my moeder


Glans oker
en 'n lig breek
uit die see.

In die agterplaas
êrens tussen die wasgoed
en 'n boom vol granate
jou lag en die oggend
skielik en klein
soos 'n liewenheersbesie
geval op my hand

© Ingrid Jonker



LADYBIRD
Als herinnering aan mijn moeder

Okergloed
en een licht breekt
uit de zee.

Op het achtererf
ergens tussen het wasgoed
en een boom vol granaatappels
jouw lach en de ochtend
schielijk en klein
als een lieveheersbeestje
dat valt op mijn hand


Uit: Ingrid Jonker Ik herhaal je - vert. Gerrit Komrij, met een nawoord door Henk van Woerden - Amsterdam, Podium, 2000.

Met dank aan Mélanie Waterhout

Poging tot imitatie

SLAAP NIET
(Moenie slaap nie)


Slaap niet, kijk!
Achter de gordijnen begint de dag te dansen
met een pauwenveer op zijn hoed



ALS JIJ ME ROEPT
(As jy na my roep)


Als je me roept uit volle keel
vouwt er een vochtig voetpaadje open
in een ruig bos



JOUW LIJF
(Jou lyf)


Jouw lijf is
zwaar van bloed
en jouw rug
een zingende gitaar



IEDEREEN HEEFT EEN HOOFD
(Elke man het 'n kop)


Iedereen heeft een hoofd
een lichaam
en twee benen
ze proberen je te imiteren



© Ingrid Jonker


Vier fragmenten uit de cyclus Intiem Gesprek (intieme gesprek),
oorspr. gepublic. in de bundel Rook en oker (1963) -hier uit:
Ingrid Jonker Ik herhaal je - vert. Gerrit Komrij, met een nawoord door Henk van Woerden - Amsterdam, Podium, 2000.

De vertaler maakte voor deze eerste Nederlandse uitgave van de gedichten van de Zuid-Afrikaanse Ingrid Jonker een keuze uit haar Versamelde Werke, derde hersiene uitgawe (versorg deur Anna Jonker). Kaapstad/Johannesburg/Pretoria, Human & Rousseau, 1994.

Verdronken handen

L'art poétique


Om mezelf op te bergen als een geheim
in een slaap van lammeren en stekjes
Om mezelf op te bergen
in het saluutschot van een immens schip
Op te bergen
in het geweld van een eenvoudige herinnering
in je verdronken handen
om mezelf op te bergen in mijn woord

INGRID JONKER


L'ART POETIQUE

Om myself weg te bêre soos 'n geheim
in 'n slaap van lammers en van steggies
Om myself te bêre
in die saluut van 'n groot skip
Weg te bêre
in die geweld van 'n eenvoudige herinnering
in jou verdrinkte hande
om myself weg te bêre in my woord


Uit: Liefde kon maar beter naamloos zijn – 150 dichteressen voor Amnesty International. Samenst. Daan Bronkhorst, 2000, Breda, De Geus.
Ook in: Ingrid Jonker Ik herhaal je - vert. Gerrit Komrij, met een nawoord door Henk van Woerden - Amsterdam, Podium, 2000.