Buiten beeld

DE LAATSTE ONBEKENDE



Dus u heeft in het geheim geleefd, werd ondergronds
geboren, u bent nooit in beeld geweest.

Dus u woonde op plaatsen waar geen kijkers kwamen,
geen hond verlaten rondliep, neus dicht bij de grond,
u kwam nooit in de verleiding iemand
duidelijk zichtbaar te aaien.

U nam geen goedgeschreven woorden in de mond,
had geen zorgvuldig gezicht - hoe,
als wij u niet zagen heeft u geleefd?

Hield u zich ergens voor iemand verstopt?
Leek het voor u andersom - raakten wij weg
zolang u geen deel had aan ons?

U kunt niet meer weggaan zoals u hier kwam,
in het donker, als een geheim. Blijft u
zo zitten dan zoomen wij in.

Dit is uw kans om aanwezig te zijn.


© Ester Naomi Perquin



Uit: Ester Naomi Perquin Namens de ander, Amsterdam, Van Oorschot, 2009

Ester Perquin ontvangt morgen, vrijdag, in de Burgerzaal van het Rotterdamse stadhuis
de Anna Blaman Prijs 2010 van het Prins Bernhard Cultuurfonds.

Het gedicht uit deze bundel werd oorspronkelijk geschreven als een van de poëziebijdragen aan het International Film Festival Rotterdam (IFFR).

Rotterdam, Heemraadsssingel, september 2010: onthulling van het Anna Blaman Monument door burgemeester Ahmed Aboutaleb. De onthulling geldt als hoogtepunt van het Anna Blamanjaar 2010, het vijftigste sterfjaar van de schrijfster en winnares van de P.C. Hooftprijs.

Rotterdam beschouwt het monument tevens als eerherstel voor Blaman (1905-1960), nadat haar graf in Rotterdam-Overschie op de begraafplaats Hofwijk in de jaren '90 geruisloos was geruimd. De schrijfster en motorfietsliefhebster, een van de eerste openlijk lesbische Nederlandse auteurs, dreigde daarna in de vergetelheid te raken. Een kleine groep sympathisanten, verenigd in het Anna Blaman Genootschap, heeft dat met veel ijver na de honderdste geboortedag in 2005 voorkomen.

Kunstenares Maria Roosen gaf haar beeld de titel "Eenzaam Avontuur" mee, naar Blamans bekendste roman (uit 1948).
Niet ver van het 'motormunument' komt binnenkort een tweede gedenkteken: het portret van Blaman als P.C. Hooftprijswinnaar dat wordt aangebracht in de naburige De Vliegerstraat, tegenover het voormalige woonhuis van Anna Blaman en haar familie.

Met dank aan het Centrum Beeldende Kunst (CBK), Rotterdam

Schoenzolen

FLIRTATION


De ganse stad zwicht in mijn vuist
en om de hemel niet te schenden
moet ik mij fluist'rend tot u wenden
in woorden hondervoud gekuist

Wij zweven in de kleurenwand
van berstensmooi zeepbelgedroom
Ik manoeuvreer - en gij laat loom
alle verantwoording aan kant

Wanneer wij op een klip vergaan
zal ik u trouweloos verlaten
Ik kan uw liefde niet bestaan

en derailleer in eigen baan
zodra daar weerkeren de straten,
mijn pauperhart, mijn schoenzoolgaten


© Anna Blaman


In: Anna Blaman - over zichzelf en anderen. Verhalen, poëzie, artikelen en lezingen. Amsterdam, Meulenhoff, 1963

Vangzeil

DE SPIN


Die zilveren deinende schoot,
mijn liefste, dit maagdelijk gave net,
dit gruwelijk schone huwelijksbed,
dit vangzeil van de dood -
ik heb het gesponnen tussen de bomen
en tussen de zon en de aarde
en al waar ik ontwaarde
je zoet-zoemende dolersdromen.
Ik vang je op in mijn wiegelend bed
O wond in mijn maagdelijk net
O liefste verloren in mijn schoot
O worsteling in liefdesnood -
ik wikkel je in mijn zijden geweld
ik houd je met duizend armen omkneld
ik verstik je in een cocon van gloed
ik drink je zachte blanke bloed
dat rinnend gulpt en schreit -

en volgedronken op het kruis
van mijn geschonden dodenhuis
ik lig gebroken en bevrijd.




© Anna Blaman





Uit: Anna Blaman (1905-1960) De Gedichten, Amsterdam, Meulenhoff, 1992.

Haar schouders

DANS


Ik omvat met bei mijn armen de tere ronding
van haar schouders en hals, en zijzelve
doet mij haar zachtglooiende dansende benen omhelzen
zo schrijden wij tezamen in rhythmische wiegeling

Ik zie omhooggeheven haar lief gezicht
en dit hevig bijeenzijn drijft mij dicht
en dichter tot haar - en wij dansen mond aan mond
en hart aan hart en zacht gezicht aan zacht gezicht



© Anna Blaman


Uit: Anna Blaman Mijn eigen zelf - schetsen en gedichten. Amsterdam, Meulenhoff, 1977.


Dans was een van de eerste gedichten die de Rotterdamse schrijfster Anna Blaman (1905-1960) trachtte gepubliceerd te krijgen in het najaar van 1940. Als prozaïste zou Blaman - afkorting van "Ben Liever Als MAN", pseudoniem van eigenlijk Johanna Petronella Vrugt - haar naam echter eerst vestigen in 1941, met het boek ‘Vrouw en vriend’. Met de opzienbarende roman Eenzaam avontuur (1948) brak Blaman als schrijfster door naar een groot publiek.
Anna Blaman gold jaren lang als omstreden en 'aanstootgevend'. Haar werk werd aanvankelijk afgewezen vanwege gedurfde lesbische en openhartige homo-erotische passages. Die veroorzaakten in de jaren kort na de tweede wereldoorlog nog veel beroering in met name de christelijke media. Blaman ontving ondanks alle felle kritiek in 1956, als tweede vrouw, de hoogste letterkundige onderscheiding van Nederland, de P.C. Hooftprijs.

Blaman, die zich ook inzette voor de wederopbouw van de door de oorlog zwaar getroffen stad, werd na een fatale hersenembolie in 1960 begraven op Hofwijk in Rotterdam-Overschie. Met als grafschrift de beroemde tekst uit haar gedicht Winter: “Ik ben gestorven zonder het te weten / want anders had ik mij toch wel verzet”.
In de jaren '90, toen de vooraanstaande schrijfster bijna vergeten was, werd haar graf daar geruisloos geruimd.

Tussen 2005 en 2008 bestond in Rotterdam, op initiatief van Het Letterenhuis, een naar de schrijfster vernoemd debatpodium, literair Café Blaman.

Anna Blaman (r.), met medeliefhebbers, in Rotterdam op de motorfiets